Warroza przed zimą: Czas działać, by uratować pasiekę!
Wiemy, jak groźny dla naszych pszczół jest pasożyt Varroa destructor, powszechnie znany jako warroza. Jego obecność osłabia pszczoły i przyczynia się do przenoszenia niebezpiecznych wirusów, takich jak wirus zdeformowanych skrzydeł (DWV). Jednak wielu pszczelarzy obserwuje, że poziom porażenia warrozą w ich koloniach często osiąga najwyższy poziom zimą. To niepokojące zjawisko sugeruje, że wysoka infestacja przed okresem zimowym może mieć poważne konsekwencje dla przetrwania naszych pszczelich rodzin.
Dlaczego obserwujemy tak wysoki poziom warrozy zimą? W okresie intensywnego rozwoju kolonii wiosną i latem, warroza ma idealne warunki do rozmnażania się w komórkach z czerwiem. Jednak jesienią, gdy matka pszczela zaczyna ograniczać czerwienie, a następnie przestaje czerwić, liczba dostępnych komórek do rozrodu dla warrozy maleje. Pasożyty te koncentrują się na dorosłych pszczołach, żerując na ich ciele tłuszczowym, które jest kluczowe dla przetrwania zimy. Ciało tłuszczowe pełni wiele ważnych funkcji, w tym magazynowanie energii, produkcję białek i składników odpornościowych.
Intensywne żerowanie warrozy na ciele tłuszczowym pszczół przed zimą ma katastrofalne skutki. Pszczoły, które powinny zgromadzić zapasy energii i być silne, aby przetrwać chłodne miesiące, są osłabione, mają zmniejszone rezerwy tłuszczu i obniżoną odporność. Jak pisaliśmy wcześniej, warroza prowadzi do zmniejszenia liczby hemocytów, czyli komórek odpornościowych, co dodatkowo osłabia system immunologiczny pszczół. W efekcie, kolonie z wysokim poziomem porażenia warrozą przed zimą mają znacznie mniejsze szanse na przetrwanie do wiosny.
Badania pokazują, że nawet jeśli wirusy nie stanowią silnego, niezależnego predyktora ryzyka śmiertelności kolonii, gdy uwzględni się poziom porażenia warrozą, to właśnie wysoki poziom warrozy jest głównym zagrożeniem. Skuteczna redukcja poziomu warrozy jesienią jest kluczowa dla zapewnienia dobrego przezimowania pszczół. Kolonie, które wchodzą w okres zimowy z niskim poziomem porażenia, są silniejsze, bardziej odporne na choroby i mają większe szanse na przetrwanie oraz rozpoczęcie wiosennego rozwoju.
Dlatego, my pszczelarze, musimy zwracać szczególną uwagę na monitorowanie i zwalczanie warrozy jesienią. Regularne kontrole poziomu porażenia i stosowanie odpowiednich metod leczenia przed okresem zimowym to inwestycja w przyszłość naszych pasiek. Zaniedbanie tego aspektu może prowadzić do poważnych strat i osłabienia naszych pszczelich rodzin, które z trudem przetrwają zimowe wyzwania. Pamiętajmy, że silne pszczoły jesienią to zdrowe i produktywne pszczoły wiosną!
Literatura/źródła:
- „A derived honey bee stock confers resistance to Varroa destructor and associated viral transmission”, Thomas A. O’Shea-Wheller i in., https://www.nature.com/articles/s41598-022-08643-w
- „Varroa destructor feeds primarily on honey bee fat body tissue and not hemolymph”, Samuel D. Ramsey i in., https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1818371116
- „Advances and perspectives in selecting resistance traits against the parasitic mite Varroa destructor in honey bees | Genetics Selection Evolution | Full Text”, Matthieu Guichard i in., https://gsejournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12711-021-00670-6
- (Informacja z naszej poprzedniej rozmowy) Koleoglu, G., Goodwin, P. H., Reyes-Quintana, M., Hamiduzzaman, M. M., & Guzman-Novoa, E. (2018). Varroa destructor parasitism reduces hemocyte concentrations and prophenol oxidase gene expression in bees from two populations. Parasitology Research, 117(4), 1175–1183. https://doi.org/10.1007/s00436-018-5796-8
- „Frontiers | Varroa destructor and its impacts on honey bee biology”, Nuria Morfin i in., https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphys.2023.1267630/full
- „A derived honey bee stock confers resistance to Varroa destructor and associated viral transmission”, Thomas A. O’Shea-Wheller i in., Scientific Reports, volume 12, Article number: 4852 (2022), https://www.nature.com/articles/s41598-022-08643-w (Fig. 6 przedstawia związek między poziomem warrozy we wrześniu a śmiertelnością kolonii).
