Gdzie czai się wróg? Sekrety umiejscowienia warrozy na ciele pszczoły

Drodzy pszczelarze,

Walka z Varroa destructor to nieustanne wyzwanie w naszej codziennej pracy w pasiece. Zrozumienie zachowania tego groźnego pasożyta jest kluczowe do skutecznej obrony naszych pszczelich rodzin. Jednym z interesujących aspektów jest umiejscowienie warrozy na ciele dorosłej pszczoły. Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, dlaczego te małe roztocza tak często przyczepiają się do spodniej części odwłoka pszczół? Okazuje się, że ich wybór nie jest przypadkowy!

Najnowsze badania rzucają nowe światło na preferencje lokalizacyjne Varroa destructor. Naukowcy zaobserwowali, że ogromna większość tych pasożytów (ponad 95%) przyczepia się do spodniej strony odwłoka dorosłych pszczół, kryjąc się pod zachodzącymi na siebie płytkami chitynowymi, zwanymi tergitami i sternitami. Szczególnie upodobały sobie trzeci segment odwłoka, który wydaje się być ich ulubionym miejscem żerowania.

Co ciekawe, roztocza znalezione w tej lokalizacji są zazwyczaj spokojne i wykazują oznaki żerowania. Inaczej zachowują się te nieliczne osobniki, które można spotkać na tułowiu pszczoły – są bardziej ruchliwe i wydają się raczej czekać na możliwość przeniesienia się na innego osobnika, niż aktywnie żerować.

Dlaczego warroza preferuje właśnie tę część ciała pszczoły? Jednym z wyjaśnień może być dostępność tkanki tłuszczowej, która według najnowszych odkryć jest głównym źródłem pożywienia tych pasożytów, a nie hemolimfa, jak dotychczas sądzono. Tkanka tłuszczowa u dorosłych pszczół jest skoncentrowana głównie po wewnętrznej stronie grzbietowej i brzusznej powierzchni odwłoka, z większymi depozytami po stronie brzusznej. To logiczne, że pasożyt będzie szukał miejsca, gdzie ma najłatwiejszy dostęp do swojego głównego źródła pokarmu.

Dodatkowo, ukrycie się pod segmentami odwłoka może stanowić dla warrozy ochronę przed zabiegami pielęgnacyjnymi pszczół (grooming). Wybór najdłuższego segmentu odwłoka dodatkowo zwiększa tę ochronę, pozwalając pasożytowi ukryć większą część swojego ciała.

Zrozumienie tych preferencji może mieć znaczenie w przyszłych strategiach zwalczania warrozy. Wiedząc, gdzie pasożyt najczęściej przebywa i żeruje, być może uda się opracować bardziej celowane i efektywne metody leczenia.

Pamiętajmy, że ciągłe pogłębianie wiedzy o naszym przeciwniku jest kluczem do wygrania tej trudnej walki o zdrowie naszych pszczół.

Literatura/źródła:

1. „Varroa destructor feeds primarily on honey bee fat body tissue and not hemolymph”, S. D. Ramsey i in., https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1818371116
2. „A derived honey bee stock confers resistance to Varroa destructor and associated viral transmission | Scientific Reports”, Thomas A. O’Shea-Wheller i in., https://www.nature.com/articles/s41598-022-08601-3